Zdrowe przepisy - zdrowe produkty

ZNANE I NIEZNANE TRADYCJE KULTURY  I ZDROWIA

Tradycje kultury i kuchni europejskiej –

Rogale Marcińskie i gęsina na listopadowy obiad - skąd to znamy

Dzień Świętego Marcina (niem. Martinstag, w Austrii Martini) – świąteczny dzień obchodów religijnych obchodzony 11 listopada. Święto patrona dzieci, hotelarzy, jeźdźców, kawalerii, kapeluszników, kowali, krawców, młynarzy, tkaczy, podróżników, więźniów, właścicieli winnic, żebraków i żołnierzy - Marcina z Tours. Marcin z Tours - urodził się na Węgrzech, tam jest obchodzone jego święto, 8 i 9 listopada. We Francji, gdzie był biskupem, podobnie w Niemczech i Austrii święto Marcińskie jest -11 listopada.

Atrybuty: Jego atrybutami są: dzban, gęś, koń, księga, model kościoła, dwa psy lub żebrak u jego stóp, płaszcz rozcięty na pół. Święto to obchodzone jest w wielu krajach Europy, jak choćby w Polsce. W Poznaniu na przykład w dniu św. Marcina na ulicy Święty Marcin odbywa się festyn pod nazwą "Imieniny ulicy".
W swojej obecnej formie istnieje od 1993 roku, jednak tradycją nawiązuje do średniowiecznych obchodów tego święta. W tym dniu ulicą odbywa się pochód na czele ze świętym Marcinem, który przed zamkiem z rąk prezydenta miasta odbiera klucze. Tradycyjnie w dniu św. Marcina w Poznaniu jada się rogale świętomarcińskie oraz gęsinę. W Polsce dzień świętego Marcina obchodzony jest też np. w Jaworze na Dolnym Śląsku i w śląskim Chorzowie oraz w Swołowie na Pomorzu. 

Na Świętego Marcina najlepsza gęsina.

Pieczenie gęsi i rogale na Św. Marcina

Tego dnia w Wielkopolsce tradycyjnie piecze się gęś i zajada rogalami Marcińskimi. Św. Marcin miał spotkać na swojej drodze ubogiego człowieka, który był prawie nagi. Podzielił się więc z nim płaszczem żołnierskim. Dlatego został patronem ubogich i żołnierzy. Jedna z historii o św. Marcinie głosi, że gdy chciano nadać mu sakrę biskupią on tego nie chciał. Ukrył się przed wysłannikiem papieża, ale jego kryjówkę zdradziła swoim gęganiem gęś.

To od tej opowieści pochodzi zwyczaj pieczenia gęsi na 11 listopada. Zwyczaj ten dotarł do Polski z Niemiec i jest popularny w Wielkopolsce. Znane jest też przysłowie „Na Świętego Marcina dobra gęsina”. Obok pieczonej gęsi w dzień św. Marcina pieczone są rogale. Dlaczego? Legenda głosi, że gdy św. Marcin przejeżdżał przez Poznań na koniu, koń zgubił podkowę. Miejscowy piekarz znalazł ja i zachwycił się jej kształtem, zaczął więc piec rogale!

Rogale  Marcińskie -  robione są z ciasta półfrancuskiego, wypełnione nadzieniem
z białego maku z dodatkiem orzechów, rodzynek i migdałów.
Główne znane składniki rogali:  ciasto półfrancuskie,  nadzienie wyrabiane z białego maku, z dodatkiem takich produktów, jak: cukier, okruchy ciasta biszkoptowego, masa jajowa, margaryna, orzechy, rodzynki, owoce w syropie lub kandyzowane (czereśnia, gruszka, skórka pomarańczowa) oraz aromat migdałowy,  sposób zawijania ciasta (na kształt podkowy) i nakładania masy makowej (pomiędzy poszczególnymi warstwami ciasta oraz dekorowanie pomadą i rozdrobnionymi orzechami). Przepisów jest wiele , polecamy jeden z nich na stronie poniżej:

http://www.rogalemarcinskie.pl/pl/przepis_na_rogale.html

wybrane m.in. źródła: Maria i Lech Trzeciakowscy, W dziewiętnastowiecznym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1982, s. 198-219, ISBN 83-210-0316-8.

Jak to z gęsią było…

Polacy zaś ten zwyczaj mają. W dzień świętego Marcina gęś tłustą piekają.
 Skąd dwój pożytek biorą gospodarze starzy: I mięso i praktykę, jeśli się im zdarzy.

Kasper Twardowski na początku XVII

Gęś spożywana była w Polsce już w XVI w, a w  XVII i XVIII regularnie gościła na polskich stołach. Od tego czasu w Europie uznawana jest za produkt delikatesowy, doceniane są jej walory smakowe a przede wszystkim zdrowotne. O tym, że mięso z gęsi ma wyjątkowe właściwości wiedziały już nasze prababki, które podawały mięso chorym oraz stosowały smalec jako naturalną maść rozgrzewającą. Spożywanie gęsi zalecane jest przede wszystkim osobom osłabionym, przemęczonym oraz zapracowanym. Zalecana jest również dzieciom. Krajowa Rada Drobiarstwa informuje, iż mięso z gęsi jest wyjątkowo zdrowe, gdyż posiada bardzo dużo białka, żelaza oraz witamin z grup A, B i E. I choć mięso gęsi nie należy do chudych - skład zawartego przez nie tłuszczu jest o wiele korzystniejszy niż ma to miejsce w przypadku wieprzowiny. W tłuszczu gęsi znajdują się bowiem jedno- i wielonienasycone tłuszcze.
Dla porównania zawierają:
100 g wieprzowiny -  7,98 g nasyconych kwasów tłuszczowych, 11,5 g jednonienasyconych
1,5 g wielonienasyconych;
gęsi odpowiednio – 7,32 g, 15,72 g, 6,54 g,
kaczki  – 7,39 g, 15,1 g, 4,12 g, a indyka – 2,22 g, 1,67 g i 2,14 g.

        
 Właściwości zdrowotne  gęsiny wynikają z samego sposobu produkcji. Spośród całego drobiu tylko gęś hodowana jest w sposób  stricte ekologiczny. Pozostaje wypasana na świeżym powietrzu, na pastwiskach w ostatnich tygodniach życia karmiona jest owsem. Przez cały okres chowu gęś nie otrzymuje żadnych sztucznych pasz- jej podstawowe składniki pokarmu to tylko naturalne pasze, mieszanki ziołowe, warzywa oraz trawa. Mięso z gęsi nie zawiera żadnych sztucznych barwników. Gęsina to nie tylko bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin i białka redukujących szkodliwy cholesterol. Na całym świecie znane jest też jej dobroczynne działanie w profilaktyce schorzeń naczyniowo-sercowych. Ma pozytywne działanie poprawiające nasze samopoczucie, działanie również jako afrodyzjak. 

            Mięso z gęsi spośród całego ptactwa jest spożywane zazwyczaj sezonowo- najwięcej się go jada w okresie listopada - a dokładnie 11 listopada, bo jak się mawia "najlepsza gęsina na św Marcina".

Gęsina -  jej wartości zdrowotne

Mięso z gęsi to bogactwo pełnowartościowego białka i nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym tak istotnych dla naszego zdrowia omega-3 i omega-6. Kwasy te wpływają m.in. na obniżenie poziomu złego cholesterolu (LDL) we krwi, a podwyższenie dobrego (HDL), ponadto wspomagają pracę mózgu. Dlatego też gęsina rekomendowana jest dla osób cierpiących na choroby sercowo-naczyniowe. Warto także docenić to, że mięso z gęsi dostarcza wielu cennych witamin – A,E, witaminy z grupy B, zwłaszcza niacyny – oraz składników mineralnych: potasu, fosforu, magnezu, żelaza, cynku, przez co wpływa na wydolność organizmu. Niektóre badania wskazują również na pozytywny wpływ gęsiny na samopoczucie i zaburzenia nastroju, a tłuszcz gęsi uznaje się za afrodyzjak. Warto też zwrócić uwagę, że ekologiczny sposób hodowli zapewnia brak sztucznych barwników i środków chemicznych w mięsie.

Narodowe i regionalne  - różne pomysły świętowania z gęsiną

Popularna gąska Gęsinę zjadają także inne nacje. Węgrzy są drugim co do wielkości producentem tego drobiu, zajadają się smalcem, który można kupić w dużych, plastikowych wiaderkach z napisem "Libazsir". Uwielbiają także gęsie skwarki, które dodają jako składniki w czasie wypieku... do pieczywa. Niemieccy protestanci jedzą gęsinę pieczoną na wigilię, Anglicy faszerowaną cebulą i świeżą szałwią w dzień św. Michała - 29 września, na pamiątkę zwycięstwa floty angielskiej nad hiszpańską Armadą w 1588 roku. 
Każdy może spróbować, zakosztować w świątecznej gąsce, w zależności od upodobań - wybierać pomysły na gąskę odpowiednią dla siebie. Możliwa jest też szybka wersja  domowa :)

Inne potrawy z gęsiny, to także liczne potrawy znane z dawnej kultury kuchni polskiej [gęś po staropolsku itp.]

Z kuchni żydowskiej wywodzi się popularny przysmak gęsie pipki, czyli szyjki faszerowane m.in. wątrobą z rodzynkami. We Włoszech produkowana jest salami gęsia d'occa, która powstaje z napełnienia szyjek mieszaniną mięsa i smalcu gęsiego. Słowacy w Slovenskim Grobie, wsi liczącej około 1800 mieszkańców, mają kilkanaście restauracji, w których gości podejmuje się wybornym gęsim mięsiwem. Tam też pod koniec sierpnia organizowane są specjalne "Dni Gęsi".

Czytaj więcej:

http://www.gesina.pl/aktualnosci/36

http://natemat.pl/123167,swiateczna-gesina-dobre-zdrowe-mieso#
 

Jakie bywają korzyści z gęsiny jej tłuszcz zawiera kwas omega 3 i 6, dużo fosforu i wapnia.
Na zdrowie i ... na wesoło :)

http://na4widelce.blogspot.com/2014/11/gesina-na-swietego-marcina.html

Tradycja polska, z gęsiną w tle:

http://www.tvp.info/17606442/to-jej-najlepszy-czas-gesina-nie-tylko-na-swietego-marcina

Co o gęsinie możemy poczytać, wybrać  - a może spróbować, czy zdrowo:

http://www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/gesina-mieso-z-gesi-jest-kaloryczne-ale-zdrowe-jak-podawac-gesine_38909.html

http://www.wszelkieprzepisy.pl/ges-pieczona/przepis-na-ges-po-staropolsku

Kalendarz przysłów polskich

http://www.kalbi.pl/przyslowia-polskie

Gdy mróz na świętego Marcina, będzie tęga zima.
Jeśli na Marcina sucho, to Gody (25.12) z pluchą.
Na dzień świętego Marcina lepsza gęś, niźli zwierzyna.
Od świętego Marcina zima się zaczyna.
Chmurny Marcin chętnie przyprowadza łagodną zimę, mrozy straszne zgładza.
Gdy liście przed Marcinem nie opadają, to mroźną zimę przepowiadają.
Gdy Marcin w śniegu przybieżał, całą zimę będzie w nim leżał.
Gdy Marcinowa gęś po lodzie, będzie Boże Narodzenie po wodzie.
Jak Marcin na białym koniu przyjedzie, to ostrą zimę przywiedzie.
Jak pierś z Marcinowej gęsi sina, to będzie sroga zima, a jak biała - to nie będzie statkowała.
Jaki dzień na świętego Marcina, taka będzie cała zima.
Jak Marcin z chmurami niestateczna zima przed nami.
Jeśli mglisto na Marcina, będzie lekka zima, Marcinowa zaś pogoda, mrozów zimie doda.
Jeśli na Marcina wiatr z południa wieje, lekkiej zimy daje nadzieje.
Jeśli śnieg spadnie na świętego Marcina, to będzie wielka zima.
Na świętego Marcina najlepsza gęsina: patrz na piersi, patrz na kości, jaka zima nam zagości.
Pierś z Marcinowej gęsi jeśli biała, to zima dobrze będzie statkowała.
Zazwyczaj tak bywało, że święty Marcin okrywa swego płaszcza połą oziminę gołą.

TO TU WŁAŚNIE MOŻEMY POCZYTAĆ CZY LUBIMY ZDROWIE NA CO DZIEŃ 

 

Żaden pojedynczy produkt żywnościowy nie jest w stanie zapewnić nam wszystkich składników pokarmowych, dlatego powinniśmy dbać o różnorodność spożywanych produktów. Urozmaicony posiłek musi łączyć produkty ze zbóż, warzywa i owoce oraz produkty białkowe. Piramida żywieniowa jest graficznym przedstawieniem zaleceń żywieniowych. Poniżej ciekawa propozycja plakatu - jednej z form aktywności Trzymaj formę - organizowanej  dla młodzieży w ramach ogólnopolskiej akcji zdrowotnej Szkoła w ruchu.

Dieta śródziemnomorska od dawien dawna była uważana za jedną z najzdrowszych na świecie. To właśnie ten sposób odżywiania zaleca się wszystkim osobom, które cierpią na rozmaite choroby układu krążenia lub nadwagę. Kuchnię włoską, hiszpańską lub grecką, charakteryzuje przede wszystkim niska wartość kaloryczna, duża zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych i ogromne właściwości sycące. Jakie dania doskonale sprawdzą się również na naszym stole?

Zdrowe Zamienniki Niezdrowego Jedzenia

Nasze zdrowie jest ważne   - propozycje i pomysły dotyczące zmiany stylu życia i odżywiania dostepne są w sieci dając coraz więcej możliwości wyboru.

Poniższa infografika stanowi mini ściągę nie tylko dla osób zapracowanych, nie mających czasu myśleć o tym co zjeść na śniadanie, ale również dla tych którym zdarza się nie mieć pomysłów jak zmienić swoją dietę. Często mamy świadomość, iż dany produkt nie jest zbyt zdrowy, ale mimo to, z barku pomysłu na coś lepszego, ponownie po niego sięgamy. Jeżeli w Twojej diecie dominują posiłki znajdujące się po lewej stronie tabeli, niech będzie to dla Ciebie sygnałem – jest to dobry czas na zdrowe zmiany. W tym celu wykorzystaj prawą stronę tabeli – gotowe propozycje z pewnością okażą się pomocne. 

 

 

 Zapewne wszyscy się zgodzą, iż tempo życia w obecnych czasach nie jest naszym sprzymierzeńcem w wyrabianiu dobrych nawyków żywieniowych. Pomijanie posiłków, brak czasu na przygotowywanie pełnowartościowych potraw, jedzenie w barach szybkiej obsługi, wieczorne objadanie się – to tylko kilka grzeszków, które zdarza się popełniać praktycznie każdemu. Zjedzony w biegu hamburger czy batonik nie są najlepszym wyborem – jednak pusty żołądek daje się we znaki – trzeba zjeść, choćby cokolwiek.

Autor: Paulina Styś

[źródło: http://cojesc.net/infografika-zdrowe-odzywianie/]